Thuế đánh giá với diện tích đất bỏ hoang
Như Báo Lao Động thông tin, hiện nay, trạng thái nông dân bỏ ruộng, không canh tác, sản xuất nông nghiệp trên nền nông nghiệp ngày càng tăng, lãng phí tài nguyên đất, ảnh hưởng không nhỏ đến ổn định xã hội và khó khăn lớn đối với công việc hoạch định chính sách của nhà nước.
Thực tế, trạng thái đất nông nghiệp bị bỏ hoang tập trung chủ yếu ở Đồng bằng sông Hồng và Bắc Trung Bộ, trong đó có khu vực ngoại thành Hà Nội. Lý do đây là những khu vực đang trong quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa rất nhanh.
Nhiều tỉnh nông trước đây như Bắc Ninh, Hải Dương, Hưng Yên đang chuyển hướng, coi trọng phát triển công nghiệp là chủ yếu. Lao động trẻ chuyển sang ngành nghề phi nông nghiệp. Ngay cả khi không sử dụng, nhiều nông dân vẫn quyết định bỏ hoang thay vì cho người khác thuê.
Ông Trần Công Thắng, Viện trưởng Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn (Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn) cho biết, theo dõi khảo sát của Viện trong giai đoạn 2016-2017, tại tỉnh Thái Bình khoảng 30% nông dân bỏ hoang hoặc cho nông nghiệp mượn đất.
Nguyên nhân theo ông Thắng là chúng ta không có “ngân hàng đất” để gom đất bỏ hoang, đồng thời thiếu cơ chế để các tác giả có thể thuê lại đất của dân.
Vì thế, những người làm nông nghiệp khi di dời các đô thị để kiếm thu nhập cao hơn làm ruộng, họ không canh tác đồng ruộng nhưng vẫn phải giữ nông nghiệp, nên ruộng nhiều khi bỏ hoặc cho mượn khác to canh tác.
Cùng trao đổi, TS Phan Văn Ngọc, nhóm đầu tư nông nghiệp có trách nhiệm (RAI) cho hay, tại Nhật Bản, một quốc gia có diện tích đất nông nghiệp, họ đã thiết lập “ngân hàng đất” như một cơ quan trung gian, ai cần bán, cho thuê thì “ngân hàng đất” sẽ thu gom đất đai để cung cấp cho những tổ chức, cá nhân có nhu cầu sử dụng đất, điều này góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất, phục hồi trạng thái bỏ hoang đất trong quá trình đô thị hóa. Để ngăn tình trạng người dân bỏ hoang đất nông nghiệp, ông Ngọc đề xuất nên đánh thuế với diện tích bỏ hoang từ 3 hécta trở lên để lãng phí tài nguyên đất đai. Các bộ, ngành cần hoàn thiện pháp lý hành lang hoàn thiện để người dân không có nhu cầu sử dụng đất có thể chuyển nhượng, cho thuê lại đất đai.
Đẩy mạnh công nghệ ứng dụng vào sản xuất
GS Đặng Hùng Võ, Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường cho biết, nhiều nước trên thế giới và thấy có những mô hình tụ đất khá hiệu quả.
Tại Hàn Quốc, Chính phủ có cơ chế mở các nền nông nghiệp giao dịch. Sàn đứng ra thu hút cánh đồng của dân, sau đó cho doanh nghiệp thuê lại. Khi tham gia vào sàn giao dịch này, mọi người đều có lợi, có thể hoàn toàn yên tâm về quyền sở hữu. Trong khi đó, các doanh nghiệp cũng dễ dàng hơn trong việc tiếp cận nông nghiệp.
Theo GS Võ, thực tế tại Việt Nam cũng có một mô hình tích tụ ruộng đất khá hiệu quả ở Hà Nam. Cụ thể, quyền đứng ra thuê đất của dân, sau đó cho doanh nghiệp thuê lại.
“Trước mắt Hà Nội cần có chủ trương khuyến khích các quận, huyện thí điểm mô hình tích tụ ruộng đất giống Hà Nam đang làm hoặc mạnh mẽ giao dịch áp dụng ngân hàng, sàn giao dịch bất động sản giống như Nhật Bản, Hàn Quốc Quốc.
Mặc dù vậy, Hà Nội cũng không nên bê nguyên mô hình từ các nước để áp dụng. By thực tế điều kiện ở mỗi miền là khác nhau. Vùng ngoại thành Hà Nội hiện diện tích đất nhỏ, manh mún nên tích tụ cánh đồng mẫu lớn không hề đơn giản. Chính vì vậy, ưu tiên giải pháp là hỗ trợ mạnh mẽ ứng dụng nghệ thuật vào sản xuất, trong đó ưu tiên mô hình quy định mô hình nhỏ ứng dụng nghệ thuật cao ”, GS Đặng Hùng Võ nói.
Nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Hùng Võ nhận định, nông nghiệp cao sẽ là lời giải cho Hà Nội nhằm sử dụng hiệu quả những vùng đất hiện có, đặc biệt là trong thị trường hóa tiến trình , công ty diễn ra với tốc độ nhanh như hiện nay.
Để phát triển thị trường nông nghiệp, bên cạnh chính sách pháp luật về đất đai, theo Phó Viện trưởng Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông thôn (Bộ NNPTNT) Hoàng Vũ Quang, cần có các tổ chức hỗ trợ cung cấp tầng hạ tầng giao dịch cho trường hoạt động, ví dụ như quỹ hoặc ngân hàng phát triển đất.
Lãnh đạo Sở NNPTNT Hà Nội cho rằng, để lãng phí nguồn tư liệu đất đai, các địa phương khi lập quy hoạch phát triển kinh tế – xã hội cần phải có kế hoạch sử dụng đất xen kẽ, hạn chế lấy các diện tích đất màu mỡ để phục vụ nhu cầu phát triển đô thị, khu – cụm – điểm công nghiệp… Tạo điều kiện tích tụ ruộng đất, đưa vào sản xuất lớn. Đồng thời, tập trung kêu gọi các tổ chức, doanh nghiệp sản xuất lớn hỗ trợ giống lúa và chuyển giao kỹ thuật, gắn kết sản xuất – tiêu thụ với người dân.