Trong cuộc trò chuyện vui vẻ tại nhà của thầy, MC kênh VTV6 hỏi: “Bác ơi! Sao bác lại biết chị Viên Nguyệt Ái ạ !?”. Thầy hóm hỉnh trả lời lại: “Vì Viên Nguyệt Ái là người nổi tiếng mà!”. Tôi đang có mặt bên cạnh, bất ngờ. Tuy tôi luôn nỗ lực lên chủ số nhưng tuổi tên không nổi bật. Như vậy được nghe thầy viết một cách linh hoạt để tôi cảm động.
Duyên lành từ sự lắng nghe
Mấy năm trước, tôi tặng thầy cuốn sách của mình. Thầy nhận, gọi điện: “Nguyệt Ái à! Bác nhận sách rồi nhé! Quy quá!”. Thầy cười, lệ: “Sao mà giỏi thế? Lại ra được tác phẩm mới rồi”. Tôi trả lời: “Dạ! Con cũng cố gắng sống có ích ạ!”. “Ừ! Nhưng nhớ là sức khỏe quan trọng hơn, không làm việc quá sức” – thầy đề xuất.
GS-TS-NGND Nguyễn Lân Dũng cùng đoàn đến thăm tác giả vào năm 2013 (Ảnh do tác giả cung cấp)
Tôi bệnh nặng từ năm 1997, cố gắng thế nào cũng không thể đi học được. Sức khỏe kiệt, đau toàn thân, chỉ có thể là một chỗ mất khả năng vận hành và hay lịm đi. Trải nghiệm tới trường thật thiếu sót, ký ức về thầy quá mơ hồ vì thuở ấy tôi còn bé lắm.
Không có may theo học trên ghế nhà trường, bài hát tôi vẫn thấm thía câu tục ngữ “không thầy đố mày làm nên”, bởi nhiều người ở cuộc đời cho tôi những bài học quý báu, trong đó không thể không kể đến GS. -TS-NGND Nguyễn Lân Dũng. Tôi không phải học trò hay sinh viên được nghe truyền dạy kiến thức chuyên ngành nhưng tôi coi thầy là tấm gương về nhân cách, đạo đức, lối sống hòa giải.
Tác giả Viên Nguyệt Ái và GS-TS-NGND Nguyễn Lân Dũng
Tôi nhớ như trong kỷ niệm năm 2011, thầy tình cờ qua blog Tiếng Việt của tôi. “Cháu còn trẻ, hãy quẳng gánh nặng đi và vui sống!”. Đó là câu đầu tiên của thầy bình luận cho tôi, dù khi thầy chưa biết Viên Nguyệt Ái bị khuyết tật nặng.
Từ khi bé, được nghe danh tiếng “giáo sư biết tuốt” nhưng chưa bao giờ tôi nghĩ tới vinh hạnh được gặp thầy chỉ một lần. Thầy đọc bài, tôi cảm thấy rất khó khăn và cảm thấy đau khổ về tương lai, cuộc đời … nên để lại lời nhắn nhủ, động viên.
The time that I’m be Yếu, phải cấp cứu ở bệnh viện, không vào được Blog. Bẵng đi một năm tôi mới trở lại trang viết, bắt đầu được tiếp xúc với thầy. Thầy gợi ý cho tôi nhiều vẻ đẹp giá trị. Tôi cảm ơn thầy sâu sắc!
“Biết tuốt” mà dị thường
Thầy sinh năm 1938, từng bị ung thư cách đây vài năm nhưng căn bệnh đó cũng không thể cản bước hoạt động của trí tuệ. I’re always Lạc quan, Xấp xỉ mọi người xung quanh, với công việc, đời sống. Thầy làm đại biểu quốc hội các khóa X, XI, XII, có vô số công trình, đóng góp lớn trong ngành vi sinh vật tại Việt Nam, là “bạn của nhà nông” giúp bà con mở mang kiến thức, phát triển kinh tế tế bào.
Không có tầm soát, thầy có tâm thanh sạch. Tôi kính phục tấm gương, sự hiến dâng không ngừng của thầy. Chữ “duyên” thật kỳ diệu đã cho tôi có những phần kết nối, nghe nhiều câu chuyện ở thầy khiến tôi xúc động.
Đơn cử như thầy kể về người thương binh tên Phạm Thành để trở lại hai chân ở chiến trường. Đó là vào mùa hè năm 1971, thầy cùng nghiệp miệt mài nghiên cứu sinh vật có khả năng chống lại vi khuẩn mô xanh (Pseudomonas aeruginosa) yêu nghiệt, sau bao cam đi thành công.
Giai đoạn, chiến dịch ác liệt, nhóm của thầy được Cục Quân y điều khiển vào Bệnh viện dã chiến 112, ở cách ly máy chủ trực tiếp các thương binh bị cụt chân có nhiễm vi khuẩn xanh hết sức lực . Nhóm của thầy ngày đêm lo sản xuất ra kháng sinh, sau đó thấm vào bông và niêm phong của thương binh bị phù nề, nổi lên bằng cái khung. Từ đấy, vi khuẩn xanh được đẩy lùi. Chiến sĩ Thành cũng được cứu chữa, trở về sau chiến tranh mang thương tật với đôi chân giả và vô số khó khăn, không thể vào trường học. Thầy biết tin, kịp thời quan tâm, tạo cơ hội cho người thương binh trở thành kỹ sư lâm nghiệp.
Hoặc câu chuyện về sinh viên Lê Thị Thắm ở Thanh Hóa không có hai tay, trong hoàn cảnh thiệt hại lên, được thầy biết cách hỗ trợ về cả vật chất lẫn tinh thần giúp Thắm vượt qua khó khăn. Show nay, Thắm đã tốt nghiệp đại học, mở lớp dạy tiếng Anh miễn phí cho trẻ em trong làng.
Thầy được xem là “Bách khoa từ điển sống”, “Giáo sư biết tuốt”, “người của công chúng” xuất hiện nhiều trên truyền hình, báo, đài … Không kể thầy biết bao thành điển hình , mông mênh mông tài sản tri thức! 40 tiện ích đầu sách, thú vị, chuyên ngành kiến thức và phổ biến khoa học tự nhiên của thầy xuất bản như: “Hỏi gì đáp nấy”, “Kỷ lục mới nhất về con người và kỷ lục Việt Nam”, “Nhất thế giới”, “Hỏi đáp về mọi chuyện”, “Đọc giùm bạn các sách về kỹ năng sống” … Hiện thầy soạn sắp xếp xong cuốn “Từ điển Công nghệ sinh học Anh – Việt”. Thầy được Chủ tịch nước trao tặng danh hiệu cao quý: Nhà giáo dục Nhân dân vào năm 2010…
Ghi ấn dấu ấn về thầy
Chục năm rồi, thầy ghi nhận sự cố gắng của tôi. Trong bài “giới thiệu tác giả”, thầy trưng bày: “Tôi vẫn theo dõi cuộc sống của cháu, quan tâm sức khỏe của Nguyệt Ái và gia đình. Nhiều cơ hội tiếp xúc với cháu, cảm nhận cháu có nghị lực cường độ, ý thức sống, luôn tự tin lên số phận. Tình yêu con người và cuộc sống tình yêu cuối cùng cho văn chương là quý hóa. Những bài thơ, văn bản rung động trái tim thương của nhiều người Người khác và có thể sẽ rung động cả những người ít biết yêu thương! Chúc mừng cho một tâm hồn trong người đẹp rất đáng được yêu mến! “.
Không ít lần thầy đến thăm, tham gia chương trình ra mắt sách của tôi, tạo điều kiện để tôi gỡ bỏ – giao lưu với mọi người. Lần đầu tiên đến nhà tôi là vào năm 2013. Đi cùng thầy có cố Chủ tịch Câu lạc bộ Thơ Việt Nam – nghệ sĩ – nhà báo Bành Thông và bác Nguyễn Vĩnh Tuyền (bố của nhạc sĩ Nguyễn Vĩnh Tiến) cùng một số nhà văn, nhà thơ ở trung ương, tỉnh Phú Thọ.
Tại hôm đó, tôi được kết hợp vào Hội Thơ Việt Nam, cánh cửa trên con đường lao động nghệ thuật mở rộng hơn, có thêm cơ hội tiếp cận sự nghiệp sáng tác. Sau hội ngộ này, thầy hiểu và cảm phục chí của tôi nên viết bài với tiêu đề “Viên Nguyệt Ái là ai?” để giới thiệu tôi tới bạn đọc.
Đến nay, thầy vẫn thiện ý quan tâm đến hình ảnh của tôi. Tôi nhớ từng ơn đức của thầy. Ngày bố tôi mất, thầy đang công tác tại TP HCM. Vừa biết tin buồn của gia đình tôi, thầy đã gọi điện cho các thành viên. Sau đó, ủy quyền đại diện Blog Tiếng Việt gửi vòng hoa phúng viếng của tôi … Nghĩa cử làm tôi rất an tâm khi đối mặt với những mất mát lớn lao.
Tôi luôn ghi lại những dấu ấn về thầy. Đôi khi tôi tự hỏi: Nếu tôi chưa từng gặp thầy, liệu tôi có được như bây giờ hay không? Thầy là tấm gương lớn đối với sự cố gắng sống tốt và lao động mài của tôi. Thầy viết: “Bằng tất cả lòng yêu mến, khâm phục Viên Nguyệt Ái, tôi rất mong đợi bạn đọc cùng chia sẻ những cảm xúc văn chương của một con người không đầu số, một tài năng trẻ thật đáng phục về việc vượt qua hoàn cảnh để có điểm xứng đáng dưới ánh mặt trời… ”.
Và, thầy tặng bốn câu thơ: “Xương rồng bé bỏng tài hoa / Tự tin vui sống ai mà không yêu / Mong sao sức mạnh thêm nhiều / Bạn bè đông đúc sớm chiều hoan hỉ”. Cũng từ đó, tôi hiểu rằng hương hoa có thể biến mất khi họ tàn lụi, nhưng hương thơm của sự hạnh phúc ở con người sẽ lan tỏa và đậu lên những ai yêu quý nó. Thầy đã cho tôi tin vào điều đó!
“Nhắc đến thầy Nguyễn Lân Dũng, điều mà nhiều người nhớ trước là nụ cười thiện cảm luôn trực tiếp trên môi, cách nói chuyện dí dỏm, khối lượng kiến thức không dùng được mà thầy luôn sẵn sàng chia sẻ, giải đáp” .